حسن ولی زاده کارشناس صنایع‌دستی اداره کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان البرز در یادداشتی به مناسبت هفته صنایع‌دستی نوشت: پس از انقلاب صنعتی اروپا، صنایع ماشینی کم کم با صنایع‌دستی جایگزین می‌شد و آرام آرام صنایع‌دستی رنگ می‌باخت از همان زمان ضرورت اندیشیدن تمهیداتی برای پاسداشت فرهنگ، هنر و صنایع‌دستی به صورت محسوس احساس شد؛ بنابراین در سال ۱۹۶۴ اولین سمینار جهانی صنایع دستی در شهر نیویورک برگزار شد که هنرمندان و صنعتگران بیش از ۴۰ کشور جهان در آن شرکت کرده و منشور صنایع‌دستی را برنامه‌ریزی کردند. این اتفاق برابر با ۱۰ ژوئن و ۲۰ خرداد بود که به عنوان روز جهانی صنایع دستی شناخته می‌شود و برنامه‌های مختلفی هرساله در این روز در راستای حفاظت و پاسداشت صنایع‌دستی ارائه می‌شود.
بر اساس آمار شورای جهانی صنایع‌دستی سه قطب صنایع‌دستی بزرگ در جهان وجود دارد. ایران از لحاظ تنوع، هند از لحاظ میزان تولید و چین از لحاظ کیفیت و بسته‌بندی قطب‌های صنایع دستی جهان هستند. کشورمان ایران بیش از ۳۰۰ نوع صنایع دستی دارد که در دنیا کم نظیر است.
اما آنچه در تعریف صنایع دستی می‌توان به کار برد این است که صنایع دستی باید ریشه در فرهنگ و سنت یک سرزمین داشته باشد، ۸۰درصد کار آن نیز با دست انجام شده، از مواد و مصالح طبیعی و ترجیحا بومی منطقه در ساخت آن استفاده شده باشد و فرم و ساختار اثر نمایانگر فرهنگ منطقه خود باشد. در واقع اثری صنایع دستی است که شناسنامه خود را به همراه داشته باشد و گویای قدمت و پشتوانه فرهنگی آن باشد.
۸۳ رشته فعال صنایع دستی در استان البرز وجود دارد که نسبت به بسیاری از استان‌ها قابل توجه است و از لحاظ کیفی نیز با استان‌های مطرح، حتی در برخی موارد با استان‌هایی که بانی این رشته‌ها هستند رقابت دارد.
این استان در زمینه صنایع‌دستی در برخی رشته‌ها سرآمد است و سال‌هاست که هنرمندان و صنعتگران البرز جوایز ارزنده‌ای برخی رشته‌ها دریافت می‌کنند. سفال و سرامیک یکی از پرطرفدارترین رشته‌ها و دارای پرتعدادترین کارگاه‌های استان البرز است. رشته گلیم نیز از دیگر رشته‌هایی است که فراوانی زیادی در این استان دارد و بین ۶۰۰ تا ۸۰۰ کارگاه خانگی گلیم بافی در استان البرز فعالیت دارند. پس از گلیم بافی رشته‌های رودوزی‌های سنتی، هنرهای چوبی مانند معرق و منبت، گره چینی و خراطی چوب و محصولات چرمی دست‌دوز رایج هستند.
مهاجرپذیر بودن استان البرز را می‌توان یکی از دلایل تنوع و فراوانی صنایع‌دستی آن عنوان کرد. اما این موضوع باعث نمی‌شود که البرز صنایع‌دستی خاص خود را نداشته باشد بلکه نیاز به واحد پژوهش برای شناسایی و احیای صنایع‌دستی استان البرز مخصوصا در مناطق اصیلی چون برغان، طالقان و روستاهای جاده چالوس احساس می‌شود؛ البته این نیاز به واحد پژوهشی در زمینه صنایع‌دستی ایرانی در کل کشور صدق می‌کند.
آنچه مورد توجه است اینکه صنایع‌دستی به عنوان میراث به یادگار مانده از پیشینیان که ریشه در فرهنگ ما دارد، نیازمند ارائه راهکارهایی برای ماندگاری است. کاربردی‌سازی صنایع‌دستی و به گونه‌ای مدرن‌سازی هنرهای سنتی با حفظ اصالت آن از جمله استفاده از انواع رودوزی‌های سنتی در لباس‌ها و پوشاک امروزی می‌تواند علاوه بر زیباتر کردن لباس‌های مدرن به پاسداشت و حفظ و رونق بیشتر هنرهای سنتی کمک می‌کند.
انتهای پیام/
نظر شما